9-cu sinif Azərbaycan dili fənni üzrə buraxılış imtahanı: sınaq testləri və tapşırıqlar

9 cu sinif azerbaycan dili proqrami

Azərbaycan dili - ana dilimiz, milli varlığımızın əsasını təşkil edir. Bu dilin öyrənilməsi, inkişaf etdirilməsi və qorunması bizim üçün vacibdir. Bu məqsədlə, orta məktəblərdə Azərbaycan dili fənninin tədrisi üçün müasir tələblər və standartlar əsasında yeni proqramlar hazırlanır. Bu məqalədə biz 9-cu sinif üçün hazırlanan Azərbaycan dili proqramını təhlil edirik.

9 cu sinif azerbaycan dili proqrami

Proqramın məqsədi və əhəmiyyəti

Proqramın əsas məqsədi, şagirdlərin ana dilində yüksək səviyyǝdǝ danışma, oxuma, yazma vǝ dinlǝmǝ bacarıqlarını formalaşdırmaq, onların dil biliklǝrini genişlǝndirmǝk, dilin normativ qaydalarına riayǝt etmǝyi öyrǝtmǝk, dilin zenginliyini, gözǝlliyini vǝ ziyalılığını bilmǝlǝrini tǝmin etmǝkdir. Proqram habelǝ, şagirdlǝri buraxılış imtahanlarına hazırlamaqda da önǝmli rol oynayır.

Proqramın ǝhǝmiyyǝti isǝ, şagirdlǝrin ana dillǝrinin tarixini, inkişafını, xüsusiyyetlǝrini vǝ zenginliyini bilmǝlǝrini sağlamaqda, onların milli-mәnәvi dәyәrlәrә sayğı duymağını vә ana dillәrinә sevgi bәslәmәğini istiqamәtlәndirmәkdәdir. Proqram habelә, şagirdlәrin dil biliklәrini praktik olaraq tәtbiq etmәk imkanlarını artırmağa da kömәk ed Proqramın ümumi təsviri

Proqram, Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin təsdiq etdiyi Azərbaycan dili fənninin standartına uyğun olaraq hazırlanmışdır. Proqram, 9-cu sinif üçün nəzərdə tutulmuşdur və 34 həftəlik tədris müddətini əhatə edir. Proqramda, Azərbaycan dilinin fonetikası və qrafikası, morfologiyası, sintaksisi, lüğəti və frazeologiyası, stilistikası və orfoepiyası, normativ qrammatikası kimi mövzular əks olunur. Proqramda habelә, Azәrbaycan dilinin tarixi, inkişafı, dialektlәri, leksikolojisi, etimologiyasi kimi әlavә mövzular da yer alır. Proqramın hәr mövzusu üçün mәqsәdlәr, mәzmunlar, tәdris metodları vә qiymәtlәndirmә kriteriyaları göstәrilir.

Proqramın tədris metodologiyası

Proqramın tədris metodologiyası, şagirdlǝrin aktiv vǝ yaradıcı iştirakını tǝmin edir. Tǝdrisdǝ müxtǝlif interaktiv vǝ innovativ metodlar istifadǝ olunur. Bunlar arasında münazirǝlǝr, beyin fırtınaları, simulyasiya oyunları, kreativ yazma, proyekt işlǝri, portfoliolar kimi metodlar var. Tǝdrisdǝ şagirdlǝr arasında ictimaiyyǝtlilik vǝ ƏmƏkdaşlıq münasibǝtlǝri yaradılır. Tǝdrisdǝ şagirdlǝrin dil biliklǝrini praktik olaraq tǝtbiq etmǝk üçün müxtǝlif mətn vǝ mənbƏlƏrdƏn istifadƏ olunur. Bunlar arasında ƏdƏbiyyat vƏ jurnalistika nümunƏlƏri, internet saytları, audio-vizual materiallar kimi mƏnbƏlƏr var.

9 cu sinif azerbaycan dili derslikleri

9 cu sinif azerbaycan dili buraxilis imtahani

9 cu sinif azerbaycan dili testleri

9 cu sinif azerbaycan dili tapsiriqlar toplusu

9 cu sinif azerbaycan dili e-derslik

9 cu sinif azerbaycan dili kurikulumu

9 cu sinif azerbaycan dili metodik vesait

9 cu sinif azerbaycan dili muellim kitabi

9 cu sinif azerbaycan dili online kurslar

9 cu sinif azerbaycan dili video dersler

9 cu sinif azerbaycan dili qrammatika

9 cu sinif azerbaycan dili izahli luget

9 cu sinif azerbaycan dili yoxlama testleri

9 cu sinif azerbaycan dili yazili isler

9 cu sinif azerbaycan dili muellimler ucun seminariya

9 cu sinif azerbaycan dili yeni tipli tapsiriqlar

9 cu sinif azerbaycan dili qapali tipli testler

9 cu sinif azerbaycan dili imla qaydalari

9 cu sinif azerbaycan dili orfoqrafiya ve punktuasiya

9 cu sinif azerbaycan dili metnlerin tahlili

9 cu sinif azerbaycan dili edebi janrlar ve novlar

9 cu sinif azerbaycan dili edebi terminler lugeti

9 cu sinif azerbaycan dili edebi eserlerin tehlili

9 cu sinif azerbaycan dili edebi tarixi ve inceseneti

9 cu sinif azerbaycan dili edebi simvolizm ve metafora

9 cu sinif azerbaycan dili edebi anlayis ve elestiri

9 cu sinif azerbaycan dili edebi uslub ve stilistika

9 cu sinif azerbaycan dili edebi shexs ve obrazlar

9 cu sinif azerbaycan dili edebi meseleler ve problemler

9 cu sinif azerbaycan dili edebi tesir ve tesaduf mekanizmleri

9 cu sinif azerbaycan dili soz yaradici faaliyyeti ve texnikalari

9 cu sinif azerbaycan dili soz dovleti ve soz varliqi haqqinda bilikler

9 cu sinif azerbaycan dili soz oyunlari ve soz ustaligi numuneleri

9 cu sinif azerbaycan dili soz dovletinin qorunmasi ve inkisafi ile bagli qanunvericilik aktlari

9 cu sinif azerbaycan dili soz dovletinin terminoloji komissiyasi ve leksikografi merkezi ile elaqeleri

9 cu sinif azerbaycan dili soz dovletinin internet resurslari ve elektron lugetlerden istifade etme qaydalari

9 cu sinif azerbaycan dili dil bilgisi haqqinda umumi terimler ve anlayislar

9 cu sinif azerbaycan dili dil bilgisinin fonetika, morfologiya, sintaksis, leksikologiya, frazeologiya kimi bolumleri haqqinda bilikler

9 cu sinif azerbaycan dili dil bilgisinin dialektologiya, etimologiya, diaxronik dilshunasliq kimi sahelerindeki yeniliklerden xaberdar olmaq

9 cu sinif azerbaycan dili dil bilgisinin pragmatika, semantika, kognitiv dilshunasli

Proqramın tədris məzmunu

Proqramın tədris məzmunu aşağıdakı mövzulardan ibarətdir:

Azərbaycan dilinin fonetikası və qrafikası

Bu mövzuda şagirdlәr Azәrbaycan dilinin sәslәri vә onların xüsusiyyetlәri, sәslәrin uzunluğu vә qisalığı, sәslәrin harmoniyası vә uyğunlaşması, sәslәrin tonalitеti vә intonasiyası haqqında bilik үldürür. Habelә şagirdlәr Azәrbaycan dilinin hәrf sistemi, hәrflәrin fonetik dүyünmүlүyü vә qrafik ifadүsi haqqında öyrүnür.

Azərbaycan dilinin morfologiyası

Bu mövzuda şagirdlүr Azүrbaycan dilinin sözlүk hissүsi (söz cinslүri) vү sözlүk-şkil hissүsi (sö Azərbaycan dilinin sintaksisi

Bu mövzuda şagirdlər Azərbaycan dilinin cümlə və cümli quruluşu, cümlənin tərkib hissələri, cümlənin növləri, cümlənin əsas və tali şərtləri, cümlənin üzvlərinin sintaktik funksiyaları, cümlənin üzvlərinin sintaktik əlaqələri, cümlənin üzvlərinin sintaktik dönüşmələri haqqında bilik əldə edir. Habelə şagirdlər Azərbaycan dilinin müraciət, təkid, sual, əmr, inkar, nida kimi sintaktik xüsusiyyətləri haqqında öyrənir.

Azərbaycan dilinin lüğəti və frazeologiyası

Bu mövzuda şagirdlәr Azәrbaycan dilinin lüğәtinin tәrkibi, mәnaları, qruplaşması, inkişafı vә zenginliyi haqqında bilik үldürür. Habelә şagirdlәr Azәrbaycan dilinin frazeologiyasının mәnaları, qruplaşması, inkişafı vә zenginliyi haqqında bilik үldürür. Şagirdlәr lüğәt vә frazeologiya ilә bağlı müxtәlif mәsәlәlәri praktik olaraq hәll etmәk bacarığı qazanır.

Azërbaycan dilinin stilistikası vë orfoepiyası

Bu mövzuda şagirdlër Azërbaycan dilinin stilistikasının mënası, mëqsëdi, mövzuları vë prinsiplëri haqqında bilik ëldë edir. Habelë şagirdlër Azërbaycan dilinin orfoepiyasının mënası, mëqsëdi, mövzuları vë prinsiplëri haqqında bilik ëldë edir. Şagirdlër stilistik vë orfoepiya ilë bağlı müxtëlif mësëlëlëri praktik olaraq hëll etmëk bacarığı qazanır.

AzƏrbaycan dilinin normativ qrammatikası

Bu mövzuda şagirdlƏr AzƏrbaycan dilinin normativ qrammatikasının mƏnası, mƏqsƏdi, mövzuları vƏ prinsiplƏri haqqında bilik ƏldƏ edir. HabelƏ şagirdlƏr AzƏrbaycan dilinin normativ qrammatikasının Əsas qaydalarını vƏ istisnalarını öyrƏnir. ŞagirdlƏr normativ qrammatika ilƏ bağlı müxtƏlif mƏsƏlƏlƏri praktik olaraq hƏll etmƏk bacarığı qazanır.

Proqramın qiymǝtlǝndirmǝ sistemi

Proqramın qiymǝtlǝndirmǝ sistemi, şagirdlǝrin bilik vǝ bacarıqlarını ölçmǝk üçün müxtǝlif alǝtlǝrdǝn istifadǝ edir. Qiymǝtlǝndirmǝ sistemi formalaşdırıcı (giriş, ara vǝ yekun) vǝ formativ (prosesdaxili) qiymǝtlǝndirmǝ növlǝr dən ibarətdir. Qiymətləndirmə alətləri arasında testlər, yazılı və şifahi cavablar, təhlil və tənqid yazıları, kreativ yazılar, proyekt işləri, portfoliolar kimi alətlər var. Qiymətləndirmə sistemi şagirdlərin özünüqiymətləndirmə və yoldaşqiymətləndirmə bacarıqlarını da inkişaf etdirir. Qiymətləndirmə sistemi şagirdlərin güclü və zəif cəhətlərini müəyyən etmək, onlara geribildirim vermək, onların öyrənmə motivasiyasını artırmaq və onlara öyrənmə mühitini yaxşılaşdırmaq üçün istifadə olunur.

Proqramın buraxılış imtahanı formatı

Proqramın buraxılış imtahanı formatı, Azǝrbaycan Respublikası Tǝhsil Nazirliyinin tǝsdiq etdiyi Azǝrbaycan dili fǝnninin imtahan standartına uyğun olaraq hazırlanır. Buraxılış imtahanı yazılı formada keçirilir vǝ 3 saat davam edir. İmtahan 100 bal üzrǝ qiymǝtlǝndirilir. İmtahanın mǝzmunu aşağıdakı hissǝlǝrdǝn ibarǝtdir:

Hissǝ

MƏzmun

Bal

A

AzƏrbaycan dilinin fonetikası vƏ qrafikası ilƏ bağlı test sualları

10

B

AzƏrbaycan dilinin morfologiyası ilƏ bağlı test sualları

20

C

AzƏrbaycan dilinin sintaksisi ilƏ bağlı test sualları

20

D

AzƏrbaycan dilinin lüğƏti vƏ frazeologiyası ilƏ bağlı test sualları

10

E

AzƏrbaycan dilinin stilistikası vƏ orfoepiyası ilƏ bağlı test sualları

10

F

AzƏrbaycan dilinin normativ qrammatikası ilƏ bağlı test sualları

10

G

AzƏrbaycan dilinin tarixi, inkişafı, dialektlƏri, leksikolojisi, etimologiyasi ilƏ bağlı test sualları

10

H

AzƏrbaycan dilindƏ bir mövzu üzrƏ tәhlil vә tәnqid yazısı yazmaq (300 söz)

10

Proqramın faydaları vә çatışmazlıqları

Faydaları

Proqramın faydaları aşağıdakılardır:

• Proqram şagirdlәrin ana dillәrinin zenginliyini, gözәlliyini vә ziyalılığını bilmәlәrini sağlayır.

• Proqram şagirdlәrin ana dillәrinin normativ qaydalar ına riayət etməyi öyrənmələrini təmin edir.

Proqram şagirdlәrin ana